Wat zijn CanMEDS rollen?
De term CanMEDS is een veel voorkomende term in de verpleegkunde. Men spreekt ook wel van CanMEDS-rollen of competenties. De CanMEDS rollen worden vooral door paramedische beroepen gehanteerd, maar tegenwoordig worden ze ook toegepast voor het Verpleegkundig Specialisten Register, het Kwaliteitsregister V&V, en het Register Zorgprofessionals.
Natuurlijk is het nog de vraag wat deze CanMEDS rollen precies zijn, en wat hun doel is.
Bron: Royal College Canada
Wat zijn CanMEDS rollen?
De CanMEDS rollen zijn door het Royal College of Physicians and Surgeons of Canada ontwikkeld. De term op zich is een samentrekking van ‘Canadian Medical Education Directives for Specialists’.
De canmeds-systematiek wordt internationaal toegepast om de rollen van verschillende zorgdeskundigen te omschrijven. Over het algemeen wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen zeven verschillende rollen, die elk hun eigen competentie of bekwaamheid hebben.
De aanbieder van geaccrediteerde onderwijzingen verdeelt punten over maximaal drie CanMEDS-competenties. Als verpleegkundig specialist moet je zelf een verdeling opgeven wanneer je een test invoert of overige deskundigheidsbevorderende activiteiten registreert in het Verpleegkundig Specialisten Register. Verzorgenden, borgdeskundigen en verpleegkundigen hoeven dit niet te doen.
De ontwikkeling van de CANMEDS-competenties; de 7 rollen
Het is hoe dan ook belangrijk om te weten over welke onderwerpen je een dergelijke activiteit moet volgen om bepaalde competenties te kunnen ontwikkelen. Een overzicht van deze competenties en enkele voorbeelden is hier dan ook op zijn plaats:
- Vakinhoudelijk handelen – Heb ik kennis verworven over het zorgen voor cliënten of patiënten?
Voorbeelden zijn fysiologie, anatomie, beperkingen en ziektebeelden, diagnostiek, farmacologie, zelfmanagement, ondersteuning en begeleiding, interventie, preventie, psychologie en psychiatrie, hulp- en ondersteuningsmiddelen, verpleegtechnieken, zorgleefplan, enzovoort.
- Communicatie – Heb ik kennis verworven over interactie met cliënten of patiënten?
Voorbeelden zijn gesprekstechnieken, beïnvloeding van gedrag, empowerment, ICT-gebruik, sociale media, motivatie, theoretische communicatie, enzovoort.
- Samenwerking – Heb ik kennis verworven over de coöperatie met zorgenden, alsook patiënten en cliënten en de zorginstellingen?
Voorbeelden zijn verslaglegging, ketenzorg, overdracht, multidisciplinaire coöperatie, dynamica binnen een groep, enzovoort.
- Wetenschap en kennis – Heb ik meer geleerd, teneinde te kunnen terugkijken op mijn professionaliteit en de redenen voor mijn handelingen?
Voorbeelden zijn het toepassen van wetenschap, evidence based practice, onderzoeksmethodiek, feedback, enzovoort.
- Maatschappelijk verantwoord handelen – Heb ik bijgeleerd over maatschappelijke contexten en gezondheidsbevorderende maatregelen?
Voorbeelden zijn preventie, culturele achtergronden, voorlichting, bemoeizorg, de bevordering van levensstijl, epidemiologie, enzovoort.
- Organisatie – Heb ik meer kennis verworven over de manier waarop men verzorging kan organiseren?
Voorbeelden zijn kleinschalige woonvormen, de betaalbaarheid van verzorging, indicatiestelling, afstandszorg, de veiligheid van patiënten, werkklimaat, organisatiekunde, enzovoort.
- Kwaliteit en professionalisme – Heb ik meer geleerd over de deskundige standaarden en de borging van kwaliteit?
Voorbeelden zijn de beroepscode, beroepsprofielen, richtlijnen en standaarden, beroepsverenigingen- en imago, kwaliteitsgregistratie- en systemen, de wetten en regelgeving omtrent zorg, enzovoort.
Het belang van CanMeds-competenties in de verpleegkunde
Het spreekt voor zich dat de zorgsector er één is met een grote maatschappelijke waarde, zowel voor de zorginstellingen en de zorgverleners, als voor de zorgontvangers zelf.
De canmeds hebben als doel de competenties, die van groot belang zijn voor de ontwikkelingen van een verbeterde zorgsector, verder te verfijnen, zodat de zorg die verleend kan worden aan zij die het nodig hebben van betere kwaliteit én professioneler is. Daarbij geven de canmeds inzicht in hoe het met de huidige competenties van zorgverleners gesteld is, zodat daar alle nodige verbeteringen doorgevoerd kunnen worden.
CanMEDS competenties binnen uw organisatie
Door gebruik te maken van een 360 graden feedback CanMEDS vragenlijst krijgen uw medewerkers betere feedback, waardoor zij zich sneller kunnen ontwikkelen en de kwaliteit van zorg verhogen. Daarnaast kunt u het functioneren van uw medewerkers beter beoordelen.
CanMeds in 2025. Relevanter dan ooit?
In 2025 hebben de CanMEDS competenties een nóg prominentere positie verworven in de zorgsector. De zeven rollen vormen nu het fundament voor vrijwel alle kwaliteitssystemen en opleidingstrajecten zoals hbo v.
Door toenemende digitalisering en personalisering van de zorg zijn vooral de rollen van Communicatie en Maatschappelijk handelen verder uitgebreid. Zorgprofessionals moeten nu vaardig zijn in zowel fysieke als digitale communicatie, waarbij ze regelmatig schakelen tussen verschillende platformen.
De integratie van kunstmatige intelligentie in diagnosestelling en behandelplannen heeft de competentie Wetenschap en kennis getransformeerd. Kritisch denken en digitale geletterdheid zijn essentieel geworden om technologische hulpmiddelen effectief in te zetten zonder de menselijke maat te verliezen.
De pandemie-ervaring heeft geleid tot een hernieuwde waardering voor de Samenwerking en Organisatie competenties. Zorgprofessionals werken nu veel flexibeler samen in wisselende teams, zowel binnen als buiten de traditionele zorgsetting.
Ook het Kwaliteitsregister heeft zich aangepast. Er worden nu hogere eisen gesteld aan de verdeling van accreditatiepunten over de verschillende competentiegebieden, met speciale aandacht voor de integratie van deze vaardigheden in de dagelijkse praktijk.
De CanMEDS rollen zijn daarmee niet alleen relevant gebleven, maar hebben in 2025 een nog centralere rol gekregen.
