Leiderschap en de verschillende leiderschapstijlen
Welke leiderschapsstijl past u het beste?
Perfect leiderschap, bestaat dat? En zo ja, waar merk je dat dan aan? De ideale leider, kenmerkt die zich door een specifieke leiderschapsstijl of maakt juist een mengeling van stijlen iemand tot de aangewezen persoon om leiding te geven? In dit artikel gaan we op onderzoek uit.
Goed leiderschap essentieel voor een organisatie
Een van de moderne toverwoorden binnen veel organisaties is leiderschapsontwikkeling. Elke organisatie is tenslotte gebaat bij een goede leiding die zorgt voor meer productiviteit en efficiëntie, harmonie en een positieve werksfeer.
Maar er is veel meer dat een goede van een slechte leider onderscheidt. Goede leiders durven vooruit te denken en laten zich niet van de wijs brengen door de waan van de dag. Ze zijn heel goed in staat om een visie over te brengen en weten anderen daarmee te inspireren en motiveren. Daarnaast zijn ze capabel om te luisteren. Of beter gezegd, medewerkers te stimuleren om met eigen ideeën te komen en nieuwe vaardigheden te leren zodat zij het beste uit zichzelf halen. Op die manier dragen ze bij aan de ontwikkeling en vooruitgang van een organisatie. Daarnaast verstaan goede leiders als geen ander de kunst om te sturen, het overzicht te behouden om de juiste koers te blijven varen.
Commanderen en controleren niet meer van deze tijd
Dat sturen gebeurt overigens steeds minder als de klassieke kapitein op het schip. Deze tijd vraagt om nieuwe vormen van leidinggeven. Moderne leiders moeten tegenwoordig over heel andere kwaliteiten beschikken dan de traditionele leider. Tientallen jaren werden veel organisaties geleid volgens het principe van ‘commanderen en controleren’. Daarbij werd uitgegaan van de kwaliteitscirkel van William Edwards Deming. Zijn beroemde Plan, Do, Check, Act is echter aan slijtage onderhevig.
Hoewel het een belangrijke bijdrage leverde aan de efficiëntie van een organisatie en het een uitstekend middel was om processen te beheersen, liet het weinig ruimte aan flexibiliteit en veranderingen. Vandaag de dag is het voor bedrijven en instellingen juist belangrijk dat zij dynamisch zijn en zich kunnen aanpassen aan snel opeenvolgende veranderingen in de markt en samenleving. Nieuw leiderschap betekent andere verhoudingen tussen de leiding en medewerkers, een andere stijl van communicatie, en meer ruimte voor initiatieven vanaf de werkvloer.
Welke leiderschapsstijl is het meest effectief?
Volgens Daniel Goleman, een Amerikaans psycholoog, schrijver en wetenschapsjournalist, zijn er zes verschillende soorten leiders. In onderstaand overzicht zijn deze verschillende leiderschapsstijlen gerangschikt van zeer effectief tot weinig effectief.
-
Gezaghebbend
Dit is een leider die een visie uitdraagt en deze op een dusdanige manier weet over te brengen dat het medewerkers motiveert. Dit type leider is als een messias die samen met zijn ‘volgelingen’ doelen verwezenlijkt en resultaten haalt. Dergelijke leiders zijn uiterst effectief, maar dun gezaaid. Voormalig topman van Apple, Steve Jobs is een goed voorbeeld.
-
Coachend
Dit type leider wil het beste uit zijn team halen. Hij stimuleert mensen om zichzelf te analyseren en vooral de goede eigenschappen verder te ontwikkelen. Deze leider gelooft in zijn mensen, maar is daarvan ook afhankelijk. Het personeel moet natuurlijk wel open staan voor zelfontplooiing.
-
Affiliatief
Leiders die deze stijl hanteren, hebben een sterke band met hun medewerkers. Ze voeren veel gesprekken met hen en laten mensen vrij in de manier waarop ze hun werkzaamheden uitvoeren. De leider is een echte teambuilder die een saamhorigheidsgevoel weet te creëren. Dit type leider kan ook louterend werken op een organisatie waar de sfeer niet al te best is.
-
Democratisch
Deze leider vindt de mening van zijn medewerkers belangrijk en geeft hen een zekere invloed op de gang van zaken. Dat stemt vaak tot tevredenheid. Mensen voelen zich serieus genomen en hebben het idee dat hun mening ertoe doet. Of deze stijl succesvol is, hangt uiteindelijk af van het feit of de leider in staat is om tijdig knopen door hakken.
-
Dwingend
Deze stijl representeert vooral de leider 1.0. Er wordt van bovenaf bepaald wat er moet gebeuren. Voor initiatieven en nieuwe ideeën is nauwelijks plaats. Dit werkt niet echt motiverend en is vandaag de dag minder effectief. Hoewel er zich altijd situaties kunnen voordoen waar dwingend optreden gewenst is.
-
Toonaangevend
Dit is het type leider dat zijn personeel schrik aanjaagt. Door zelf keihard te werken, wordt de toon gezet. Het kan altijd beter en wie niet mee kan in het regime kan maar beter opzouten. Het blijkt vaak een weinig effectieve manier van leiding geven.
Interview met Daniel Goleman.
Bron: Key Step Media
Verschillende stijlen combineren
Ieder mens is uniek en een mengeling van verschillende eigenschappen maken de persoon tot wie hij is. Dat geldt ook voor een leider. Vaak is er sprake van een combinatie van stijlen die iemand tot de leider maakt die hij is. Het is voor een leider zelfs van essentieel belang om naar gelang de situatie verschillende stijlen te kunnen toepassen.
Sommige leiderschapsstijlen maken van nature deel uit van de persoonlijkheid. Een ‘geboren leider’ zal ze als vanzelfsprekend ervaren. Niet iedereen wordt echter als leider geboren. Wie leiding wil geven zal eerst zichzelf moeten kennen en zich afvragen welke eigenschappen hen tot een leider maken. Welke leiderschapsstijl het meest overeenkomt met de persoonlijkheid en welke stijl(en) wel of niet worden toegepast in bepaalde situaties.
